Door Michiel Buitelaar
The perils of deplatforming
Daar gaat-ie, mijn eerste bijdrage aan het Nederlandse SXSW 2021 blog. Onwennig want SXSW is het oude niet meer, en ik ben een stuntel met tools (Posthaven, nu). Kort en bot: ik vind het geen lolletje, alles online. Wat verergerd wordt door de traditioneel krakkemikkige tools die SXSW biedt voor het zoeken en plannen van sessies – sommige dingen veranderen niet, hun app is al 10 jaar shit.
Ik zal mijn oordelen en vooroordelen tonen in dit stuk – no escape. Het ging over deplatforming, deze sessie, geleid door Ben Smith van de New York Times, een voor mij verdacht medium dat al diverse malen medewerkers in de ban gedaan heeft. De NYT heeft pogingen gedaan om ‘andere geluiden’ te laten horen maar die zijn gesmoord in politiek gekleurde, polariserende verontwaardiging. Zo gaat dat tegenwoordig, zei de sceptische prepensionado, op een potentieel heftige verkiezingsdag nota bene. Maar Smith leidde het panel goed. De techniek werkte ook goed, de discussie leed nauwelijks onder de beperkingen van online video. Hulde!
Ik ben destijds verontwaardigd en bezorgd geweest toen Trump van Twitter en Facebook gegooid werd. Ik begrijp waarom dat gebeurde, vind de timing verdacht, maar vooral: vind ik het ont-zet-tend ongemakkelijk dat bedrijven die beslissingen nemen, en ook nog op mistige wijze. Volgens mij gaat hier iets wezenlijks mis in/met de rechtsstaat. Het heeft niks te maken met Trump, of met politieke kleur. Politiek en juridisch apparaat lijken geen rol te spelen. Ik vind dat niet te verteren. De leden van dit SXSW panel vinden dat overwegend ook.
Er kwamen geen oplossingen ter tafel. Dat is misschien ook wat veel gevraagd, maar, het wordt onderhand wel tijd dat er stappen genomen worden. De discussie focuste erg op de US situatie – de discussie over section 230 en zo – wat niet altijd helpt. De Europese dimensie ontbrak grotendeels. Een vrij recente complicatie werd aangestipt: er zijn nu meer landen die platforms willen uitzetten, de overtreffende trap. Denk aan Rusland en India die zich tegen Twitter keren. De complexiteit van het censuur universum domineerde de discussie, en dat lijkt me terecht: is AWS dat Parler uit zet hetzelfde als Twitter dat Trump uit zet of als China dat Facebook uit zet? Nee. Mij lijkt dat er nog een weg te gaan is voor hier beter begrip komt, een visie, en nog langer voordat landen – sommige landen – hier greep op krijgen. Ik ben er somber over, en hoorde een panellid zeggen: it will probably get worse before it gets better. Dat denk ik ook.
Nog enkele tidbits die mij het delen waar lijken.
Als dingen – mensen, platforms – uitgezet worden, wordt niet alleen een discussie in stukken gehakt, maar er gaat ook historie verloren. Daar had ik nog niet aan gedacht. Er raken dingen van waarde zoek, hoe je het ook wendt of keert. Hm.
Dingen worden moeilijk of zelfs niet verklaarbaar. Anekdote: een swastika in een stuk was door Facebook gespot, en dat stuk was uit gezet. Maar de swastika was bedoeld om iets uit te leggen, niet ‘opiniërend’ zogezegd. Jammer, pech, weg er mee. Een zeer seniore persoon binnen Facebook zou gezegd hebben: ‘we honestly do not know why our algorithms have done this but I can assure it will be close to impossible to correct it’. Het is zo complex dat men niet eens weet waarom dingen gebeuren onder de digitale motorkap. Hm.
Gruwelijke content is goed voor de business, en algoritmes ‘waarderen’ dat. Ellende verkoopt. Media drijven op slecht nieuws, doen daar (soms) van harte aan mee, en steken hun kop in het zand. De paniekfabriek maakt geld. Dit is mij een doorn in het oog. Zowel klassieke als nieuwe media doen hier aan mee, op handmatige en algoritmische manieren. Vooral oude media erkennen dit niet of nauwelijks, vind ik. Mh.
Ook in dit panel ging het over discussies die zich naar niches verplaatsen als de grote platforms ze niet meer slikken: Parler, 4Chan, 8Chan, Telegram en andere soms duistere hoekjes. Sommige zijn al weer dood, en er zijn er vast veel meer. Dat kan maar wederom – ik blijf me hier aan ergeren – werd de wet van Metcalfe niet genoemd, het zogenaamde network effect. De impact daarvan is echt groot, en wordt soms onderschat. Zie Trump: door zijn verwijdering is hij een comunicatieve kabouter geworden, en is Twitter ook een arm en een been kwijt. Dat is betekenisvol. Hele hele grote platforms hebben een ‘logische’ grote rol. De zegeningen daarvan – globaal, goedkoop – zijn talrijk. De complicaties ook. Denk toch aan Metcalfe, mensen! (riep de middelbare wiskundige vanaf zijn vermolmde kansel)
Enfin, het was een interessante start, die mij niet heel veel nieuws leerde maar onderhoudend was en hielp wat verder te denken. Dit is een fascinerend en vreselijk complex probleemgebied. Ik heb een uurtje zitten luisteren en kijken. Het kostte me moeite me te concentreren, de neiging om te gaan mailen etc is groot. Ik kon wel gin & tonic drinken tijdens de sessie wat pure winst is. Ik ga verder zoeken, kijken en luisteren. De kop is eraf.
