Een week vol met inspiratie, leren, ontdekken en ontmoeten

Door Marit Jonker (KNGU)

Een week SXSW was een week vol met inspiratie, leren, ontdekken en ontmoeten. Ik was even vergeten hoeveel energie dat geeft. Fijn! Alle trends weer even op een rij, een inkijkje in de nieuwste ontwikkelingen en visies van interessante mensen op het leven. Wat blijft er na zo’n week dan hangen en hoe neem ik dat weer terug naar de (gym-) sport? De volgende thema’s resoneren in mijn hoofd.

  1. The revival of offline

Digitalisering blijft belangrijk, maar niet zonder de ‘menselijke touch’. We leven in een tijdperk waarin de menselijke interacties de minderheid zullen zijn. Maar des te waardevoller zullen worden. Mensen hebben (misschien nu wel meer dan ooit) behoefte aan verbinding. Een verbinding met inhoud. Oprechte aandacht en echte verhalen. Emotie.

Vertaling naar de (gym)sport
Hoe zetten we de sport zo neer dat we the best of both worlds combineren? De lessen in de sporthal, aangevuld met online challenges en toffe video’s die inspireren om ook tussen de lessen door thuis of op het schoolplein te oefenen. Het resultaat? Meer sportmomenten, meer beleving en meer binding. Ook onze wedstrijden zouden prima in een hybride format kunnen plaatsvinden: online voorrondes (neem je oefening op en stuur deze in) en een spetterende offline finale. Maar ook in communicatie moet de (hernieuwde) waarde van offline niet onderschat worden: een mooi bewaarmagazine met tijdloze achtergrondverhalen, mooie beelden en inspiratie is goud waard. Met een kop thee op de bank

2.       Empowerment
Samen sta je sterker dan alleen. Mensen zijn gemaakt om samen te leven en hebben de diepe behoefte om ergens bij te horen. Want dat geeft rust en veiligheid. Mensen zijn samen sterker dan alleen. Verbinding ontstaat rond een gemeenschappelijke passie of interesse. Dus met sport zitten we gebakken. Overeenkomsten zorgen dus voor binding. Als je dat combineert met de kracht van verschillen, ontstaat er een sterk geheel. Niet nieuw, wel goed nog eens te beseffen. We lijken soms verleerd te zijn hoe we écht goed samenwerken. Hoe je op basis van vertrouwen en gelijkwaardigheid aan een gezamenlijke missie werkt, ieder vanuit zijn eigen kracht. Dit vraagt veel luisteren, vertrouwen, respect voor elkaar en doorzettingsvermogen, leerde ik van de Women’s NBA.

Vertaling naar de (gym)sport
a. Voor mij een bevestiging dat we met de gymsport community Dutch Gymnastics (DG) op de goede weg zijn. Alle individuen en organisaties met een gedeelde WHY (in ons geval: zoveel mogelijk mensen via de gymsport in beweging krijgen) vallen onder de vlag van DG. Ook de KNGU zelf is onderdeel van DG. Samen brengen we de sport naar een next level. Je zou het een ecosysteem kunnen noemen. Op de goede weg: ja! Maar het gedachtegoed kan nog sterker worden verankerd. Te starten met intern. Ook is er een wereld te winnen door de samenwerking met de gemeentelijke lijnen te versterken (sportbedrijven, buurtsportcoaches). Wij hebben als bond de sportproducten op de plank liggen en zij hebben lokaal de mensen die kunnen helpen met de implementatie. Werk aan de winkel dus! 

b. Binnen Dutch Gymnastics kunnen we ook specifieke doelgroepen aan elkaar verbinden om van elkaar te leren en the wisdom of the crowd beter te benutten. Die kansen biedt digitalisering immers. Bijvoorbeeld door trainers-coaches en clubbestuurders samen te brengen in een community of practice.

Veel learnings kunnen we meteen in de praktijk brengen, omdat er al initiatieven in ontwikkeling zijn die aansluiten bij het bovenstaande. Het heeft vooral gezorgd voor aanscherping. Super fijn!

Laatste presentaties; en terugkijken op een gemankeerd SXSW...

Door Iskander Smit

Dat klink niet al te best. Het is niet helemaal eerlijk; ik had niet de  verwachting dat deze online editie dat het in de buurt zou komen van de normale editie. Voor in te gaan op algemene indrukken, gisteravond nog een paar sessies teruggekeken.

AI and the Great Power Competion

Een wat obligate discussie over AI and the Great Power Competition met oa Alexander Vindman, bekend van zijn getuigenis in de Oekraine affaire van Trump.  Misschien lag het aan het format maar het beklijfde niet bij me.


Scandanivia: rethinking mobility, Munch & Green Biz

Een presentatie vanuit Oslo waar het nieuwe Munch-museum binnenkort wordt geopend, en een promotie van de Noorse innovatie-cultuur werd vertelt. Ik bleef wel hangen in het eerste panel waar ze met verschillende betrokken samenwerkende bedrijven over het ontwerp van een last-mile cargostep spraken. Het was een voorbeeld dat je een voorgeproduceerd panel veel interessanter kan maken als je het mixt met visuals, videos. Nadeel was dat het tweede deel daardoor doodsloeg; een opname van een 1,5m panelsessie-discussie. 


Fjord 2021 trends

Fjord trends waren degelijk. Ik had het document al gezien en kende ze al op grote lijnen, was benieuwd hoe ze het presenteerden. Dat was niet verkeerd. Eerst ingeleid met een impressie van het proces, zoomend over de wereld, en toen een degelijke presentatie. Ik ga ze niet opsommen hier, check de website: https://www.accenture.com/us-en/insights/interactive/fjord-trends


Why e-bikes startups will change the world

Een prettig interview met Taco Carlier van VanMoof. Het verhaal kende ik maar het was fijn te zien hoe hij op een nuchtere manier en geboeid kon vertellen over de weg die ze hebben afgelegd, de keuze op productie in eigen hand en de eerlijke constatering dat de service-component was onderschat. Of dat ze door het eigen succes werden ingehaald en daarin snel moeten opschalen. Uitgebrieder verslag is op deze blog ook te vinden.


Code Humanity

Tot slot een presentatie van Dentsu over Code Humanity. Presentaties van reclamebureaus kunnen heel erg tegenvallen door oppervlakkig aanraken van de dingen die er toen, maar gepresenteerd als het de ontdekking van de core van het leven. Ik heb de 30 min wel uitgekeken. Er zaten 4 ideeën die van niveau verschilde. Ik vond de laatste ‘Skypedia’ interessant. Een app om wolken te fotograferen, die worden vervolgens omgezet naar dieren-representaties en gecombineerd met het inzicht geven om weer te voorspellen. De app voelt een beetje als een gimmick, maar het idee om AI zo in te zetten om patronen te leren aan mensen, om vervolgens zonder de AI en techniek te voorspellen vind ik een mooie omdraaiing. 
Een tweede constatering: Japanners zijn anders, ook als ze een reclame-netwerk zijn. De vorm van presenteren, sacraal, overgestileerd, ingetogen, het was het tegenovergestelde wat een Amerikaans netwerk zou doen. 


Tot slot waar ik mee begon. Het was een heel ander SXSW, wat geen verrassing is. Volgens mij kun vier types sessies onderscheiden:

  • panel-zoom-sessies
  • interviewsessies met een hoofdspreker
  • solo-presentaties
  • infomercials


De panelsessies zijn natuurlijk normaal ook een backbone bij SXSW IRL. 3-5 mensen op een podium met elkaar in gesprek, of vaak, hun eigen verhaal vertellen.

Dit format zou in Zoom ook goed moeten kunnen werken zou je verwachten, maar het is het minste van allemaal. Het is de makkelijkste sessie om van afgeleid te worden, de talking heads moeten wel heel veel charisma hebben om iets te laten ontstaan.

De enige keer dat het voor mij werkte was bij het panel vanuit Oslo waarin het gecombineerd werd met visuals op de achtergrond.


De interviewsessies zijn een variant van de solo-presentaties. Het verschil is dat er meestal geen slides zijn. Maar de geïnterviewden zijn vaak interessant genoeg om het te laten werken. Zoals bij VanMoof, Bruce Mau, of Harrari.


Solo-presentaties werken prima, ook on-demand. Het is fijner om naar iets te kijken dat meer is dan een talking head. Ik schreef eerder over design cultuur in China en People+AI Research bij Google, beide goede voorbeelden.


Infomercials, of commercials, zijn de sterk geproduceerde filmpjes van bedrijven. Het is meer tv dan een conferentie. Het kan werken als het een interessant topic is. Maar je vraagt je wel af of het per in een conferentie context moet. Op zich vielen bovengenoemde presentaties van Fjord en Dentsu in deze categorie.


Monique van Dusseldorp zei het al in haar analyse bij de borrel afgelopen vrijdag; het is mager gesteld met het verbinden van de audience. Ze hebben niet hun best gedaan om de spontane ontmoetingen mogelijk te maken als je in de rij staat te wachten, of naast iemand gaat zitten in een volle zaal. 

Ik twijfel wel of je het moet proberen als SXSW. De context, de sfeer is zo’n belangrijk onderdeel en tegelijkertijd zo lastig te benaderen. Het worden vaak slappe aftreksels met virtuele omgevingen die niet de energie benaderen.

Aan de andere kant, je zou inderdaad mogen verwachten van een tech conferentie dat er iets bijzonders wordt gemaakt. Het lijkt dat het niet de aandacht heeft. 

Laten voelen hoeveel mensen online zijn, zoals Monique aangaf, dat is een startpunt.

Matchmaking, connecties maken, gebruik AI om social connecties te maken. Het is zo simpel, mensen met gelijke interesse door wat ze op de persoonlijke lijst zetten. En regionaal. Niet gebaseerd op je functie of profiel, dat trekt alleen maar de verkopers. Communities ontdekken en laten zien zonder het op te dringen. Afijn.


Dan de meta reflectie op de inhoud. Wat kwam naar voren?

Om eerlijk te zijn, ik vind het niet zo helder. Of anders gezegd, ik ga niet naar huis (...) met het gebruikelijke gevoel dat ik bevestiging heb van een aantal trends, en een paar onverwachte pareltjes heb gezien. 

Wat dan wel? Veel inclusiviteit, wat ik ook als twee jaar geleden constateerde. Heel belangrijk en bemoedigend. Ook best veel cannabis-cursussen overigens. En natuurlijk AI. Misschien wel meer AI als manier om meer contact te leggen tussen mens en machine. En dat dat ook nodig is. 

Ik zie wel hints naar het besef dat ons leven niet alleen gemedieerd wordt, maar gefilterd door een intelligente digitale schil die onze perceptie verandert. Zowel in onze sensoren beeld en geluid, maar ook bij de services, tot bij de het fysieke aanraken. Het is ook een belangrijk thema, de synthetische media focussen zich meestal op de buitenkant, de schil, de deep-fakes. Maar andersom is het minstens zo impactvol; niet ons venster op de werkelijkheid wordt aangepast, maar onze sensoren worden continue gefilterd, versterkt, met daarin de mogelijkheid om meteen aanpassingen te doen. Dat blijft een thema waar we zeker de komende jaren mee voortkunnen. En dat dan gaan koppelen aan de ethische vragen, SXSW als ethisch baken.

Tot slot: dank aan Erwin Blom cs voor het organiseren van deze blog, grumpy videos en de borrel. Het heeft erg geholpen meer focus te hebben toch nog een beetje herkenbaar SXSW gevoel te hebben!



Het succes van Ted Lasso

Een pareltje van een televisieserie. Ted Lasso - afgelopen award season nog overladen met prijzen, verbreekt alle records en wordt door iedereen getipt. Als je de serie nog niet gezien hebt stel ik voor dat je deze direct op je media-week-menu zet. En dat alles voor een - op het eerste oog - luchtig comedy-drama over een Amerikaanse coach (Jason Sudeikis, tevens bedenker, regisseur en producer van de serie) die aan de slag gaat bij een Engelse Premier League voetbalclub. 

Wie de serie even vluchtig bekijkt zal misschien niet direct snappen waar alle ‘fuss’ vandaan komt. En toch is er bij Ted Lasso iets heel bijzonders aan de hand. Vier leden van het creatieve team achter deze enorme hit op Apple TV, vertellen op SXSW waaraan zij het wereldwijde succes wijten. 

Levensechte momenten

De timing van Ted Lasso had waarschijnlijk niet beter gepland kunnen worden dan in dit sombere corona-jaar. Juist in een periode waarin mensen wel wat hartverwarmende feel good televisie kunnen gebruiken. 

Maar Ted Lasso is meer dan dat. De serie geeft je op zeer knappe wijze het gevoel dat je veel momenten live met de cast mee beleefd. De winnende goal tijdens een voetbalwedstrijd (die overigens bijna geheel CGI was). Een dronken karaoke-avond met het hele team. Het verdriet van een verloren liefde. En ja, zelfs een emotionele paniekaanval. 

Aandacht voor details

De kracht van al deze scènes vindt uiteraard zijn oorsprong in het sterke acteerwerk van de complete cast. Maar net zo lovenswaardig is het oog voor detail van het team van editors.

Tijdens de opnames van de serie kregen de editors dagelijks zogenaamde ‘dailies’ doorgestuurd. Beelden waarmee zij eventueel al direct aan de slag konden om die ene perfecte scene te monteren. Bij het spotten was er steeds veel aandacht voor kleine details. Een glimlachje om de mondhoeken. Een blik. Een klein non-verbaal gebaar. Al deze kleine details werden uiteindelijk gebruikt om elke scène een dosis ‘extra emotionele lading’ te geven. 

Lees verder op Numrush

Wanneer politiek en design samen komen: Hoe het creatieve team van Biden-Harris de verkiezingen won

Joe Biden en Kamala Harris zitten nog geen twee maanden in het Witte Huis of er is al een hoop veranderd. Zo heeft het Witte Huis tegenwoordig een heuse Creative Director in de vorm van Carahna Magwood. Zij overziet de productie van elke creatieve uiting die namens de president de wereld in wordt gestuurd. Of het nu een Instagram post is, een poster of merchandise. 

Dat doet Magwood niet alleen, en ook zeker niet sinds kort. Samen met een team van tientallen, zo niet honderden creatives werkte ze de afgelopen twee jaar aan de verkiezingscampagne van Biden-Harris. Een campagne die net als die van Obama-Biden in 2008 en 2012 de boeken in zal gaan als baanbrekend en trendsettend in hedendaags design. 

Nerden over Fonts

Het is een voor mij altijd een feestje om dit soort sessies op SXSW te mogen bewonderen. Het ge-nerd over de gekozen lettertypes (Mercury Text & Decimal, speciaal ontworpen door de bekende font studio Hoefler&Co), gradients (they’re back) en uiteraard de inhoudelijke diversiteit in elke uiting is puur genieten. Om nog maar te zwijgen over de set-up van het team, de samenwerking en snelheid waarmee uitingen van de lopende band liepen in verkiezingstijd. Iets waar menig mediaproductiehuis of social team jaloers op mag zijn. 

Magwood geeft een toffe presentatie waarin ze uit de doeken doet hoe haar team de afgelopen maanden heeft samengewerkt - enkel via Zoom - om politiek design naar een hoger plan te trekken. Ze gebruikt daarvoor een prachtige sportschool-metafoor - Time to get in the gym - om te illustreren wat er voor nodig is om binnen een creatief team tot een topprestatie te komen. Acht praktische tips om te onthouden: 

Time to get to the gym

  1. Get Dressed - Wanneer je richting sportschool vertrekt zorg je dat je outfit op orde is. In het geval van een creative team betekent dit afspraken over huisstijl, bandbreedte en ruimte binnen die huisstijl. Wat zijn de fonts, de kleuren en de stylos waarin we werken? Hoe zien we er uit? Zorg dat je aangekleed bent en wat te kiezen hebt. 

  2. Show up - Er gebeurt niks als je niet gaat. Dus show up, elke dag. Zowel in letterlijke zin (daily stand-ups met het hele team via Zoom), als in maatschappelijke zin. Als campagneteam voor een presidentskandidaat moet je weten wat er speelt, wat er leeft in de maatschappij. Als in heel Amerika rellen uitbreken naar aanleiding van de moord op George Floyd, moet je daar als campagneteam iets mee, en wel direct. Je kunt niet achterover leunen, je moet er zijn. Elke dag. Elke actualiteit. Show up, Check in. 

  3. Does your badge work? - Wie aan de slag wil met een grootschalig project moet zorgen dat zijn check-in badge werkt. Of in dit geval: is het team er klaar voor? Daily stand-ups zijn niet alleen een middel om werk met elkaar te bespreken. Zorg dat je binnen je team ook oog hebt voor elkaar, luistert en aan interne krachttraining doet. Iedereen moet het gevoel hebben gehoord te worden en zijn/haar zegje te kunnen doen. Een belangrijke randvoorwaarde voor succes. 

  4. Warm up - Minstens zo belangrijk als een goede work-out is de warm-up zelf. Op de momenten dat Joe Biden deelnam aan een groot debat was de voorbereiding van het team altijd tot in de puntjes verzorgd. Via Figma zorde het team dat alle assets voor aanvang van het event klaar stonden zodat iedereen live kon volgen wat er gemaakt werd. Ook werd op voorhand verdeeld wie wat deed, en was het zaak dat iedereen op tijd inklokte bij elke voorbereidingssessie via Zoom. De ultieme voorbereiding als sleutel tot succes. 

  5. Get the workout in - Het moment van de waarheid is de productie van elke creative die uiteindelijk de wereld in zal worden gestuurd. Realiseer je dat elk ‘kunstwerk’ een moment in tijd heeft dat uiteindelijk ook weer zal verdwijnen. Dat is niet erg. Digital creatives zijn altijd tijdelijk. Het gaat om de effort die je er in stopt en het effect wat er na publicatie uit wordt gehaald, net als bij een work-out. 

  6. Don’t marry it - Elke designers weet: Kill your darlings. Hou niet vast aan een idee omdat jij het zo tof vind. Soms is het te veel en doet het juist afbreuk aan het overall idee. Magwood geeft als voorbeeld de sokkenlijn die ze voor Biden ontwierpen. Wel 8 verschillende paren, allemaal even tof. Uiteindelijk haalden er maar 2 de webshop. ‘8 Paar sokken is gewoon teveel!’. 

  7. Challenge you thinking - Op het moment dat je workouts te makkelijk worden, is het tijd er wat gewicht bovenop te zetten. Zo werkt dat ook met een creative process. Blijf jezelf en je team uitdagen om nieuwe dingen te bedenken. Ga buiten je comfort zone. Ontwikkel onverwachte, nieuwe dingen. Betrek andere creatives buiten je team en vraag hen om een frisse blik of een nieuwe koers. Blijf innoveren. 

  8. Protect your team - Als creatief ben je zo sterk als de rest van je team is. Realiseer je dat je als manager ook dienst staat van dat team. Geef ze complimenten en coach ze. Je hebt elk succes aan ze te danken, dus zorg voor die teamspirit en het onderlinge vertrouwen. 

Dit artikel verscheen eerder op OKGO.nl

Samsø: A Pioneer Island Pointing to the Future

Door Vincent Luyendijk

Søren Hermansen vertelt het boeiende verhaal over Samsø. Een verhaal over verbeeldingskracht, de juiste timing en gebalanceerd leiderschap. Samsø is een klein eiland in Denemarken, gesitueerd tussen Jutland en Seeland (wie de veerboot neemt van Århus richting Kopenhagen, komt er praktisch langs). Samsø is wereldberoemd. Het is het eerste eiland dat volledig op eigen energie draait. Hermansen is een van de bedenkers van het plan en nu de directeur van Samsø Energy Academy, waarmee de opgedane kennis wereldwijd wordt gedeeld. 

Een aantal inzichten uit het verhaal;

Viking leadership - Denemarken is eigenlijk een samenvoeging van allerlei kleine landjes. Iedereen voelt zich de leider van zijn eigen community. Maar de kracht is dat iedereen ervan uitgaat dat de ander ook het juiste doet.

Politieke durf - Het begon allemaal in 1997, met het Kyoto protocol. De toenmalige minister ging naar Kyoto en beloofde dapper 20% CO2 emissie te verlagen, samen met Zweden en Duitsland. Toen hij terugkwam uit Japan was de industrie aanvankelijk not amused met zijn beloften. 

Green leader of innovation - Maar als je er nu - in retrospectief - op terugkijkt zijn ze er heel blij mee, want dat moment gaf een geweldige kickstart aan de groene innovatie van het hele land. Denemarken geldt nu als mondiale koploper op renewable energy (met name wind). 

Proeftuin - De minister beloofde ook dat hij een plek zou vinden om zijn zaak te bewijzen en schreef een competitie uit. ‘Maak een masterplan om 100% CO2 neutraal te zijn in 10 jaar tijd’. De bedrijven en bewoners van Samsø schreven een plan en wonnen. Het begin van het Deense Energie Eiland. 

Vertaal stadstaal naar dagelijkse taal - De belofte van de energietransitie is echt een stads- en overheids-verhaal. Mensen in de landbouw (zoals van oudsher op Samsø) zitten er veel praktischer in. Hermansen: ‘We moesten het masterplan vervolgens behapbaar maken. What's in it for the farmer, what's in it for the plumber, what’s in it for the carpenter… for the house owner, etc.’

Urgentie - We hadden ook het 'geluk' van een grote crisis op het eiland. Een grote fabriek op het eiland ging sluiten. Dat ging veel banen kosten. Dit vormde de perfecte ondergrond voor een transitie. Het was vooral niet alleen het grote plaatje ‘saving the world’, maar vooral ook ‘saving the jobs of the people who live there’. 

Eigen initiatief - Door het zelf aan te pakken werd het een eigen ‘story of change in positive direction’. Eindelijk! Men was gewend alleen maar vanuit terugloop, leegloop en teruggang te kijken. Maar nu konden ze HET voorbeeld worden voor Denemarken en de rest van de wereld. Koploper in denken, koploper in getallen, koploper in de nieuwe economie.  

Hoe begin je? - Het plan was uitermate gedetailleerd en goed onderbouwd (met data over het energie consumptiepatroon en de mogelijke energie capaciteit). En het was ook mogelijk om de oplossingen te zien. Je kon het je voorstellen. Niet langer energie inkopen van buiten, maar het simpelweg organiseren met wat beschikbaar is op het eiland. “We konden een lange termijn economie maken waar we zelf grip op hadden.” 

Leiderschap in balans - In het begin was er de ideale combinatie; iemand die het engineering/planning deel van het verhaal goed doorzag (realtime businesscase) en iemand (Hermansen zelf) die het verhaal kon vertellen, met mensen ging praten, organiseren, ideeën ophalen, collectieven smeden. Het begin van een pragmatische, maar goed onderbouwde aanpak. 

Economy of the commons - Ze werken vanuit het idee van the commons; veel deelnemers, die van elkaar afhankelijk zijn. 'Shared ground, where you share the capital of nature'. Het is een economie waar iedereen baat bij heeft. Zorg dat iedereen aangesloten is. 'Het ging niet om het klimaat, maar het ging om ons; een groep mensen die de juiste dingen deed.' 

Eet een olifant - De enige manier om een olifant te eten is door kleine hapjes te nemen. Dus is alles in overzichtelijke happen (of stappen) opgeknipt; in kleinere windprojecten, warmteprojecten, mobiliteit-vraagstukken, isolatieprojecten, etc. Zodat iedereen zag waar zijn/haar plek was in het verhaal. Zo werkte het altijd al - in de tijd van boerencoöperaties - op het eiland. 

Faciliteer het stugge deel - “We startten een bureau (2 personen) dat mensen hielp bij het verder brengen van idee naar realisatie. We hielpen ze met stugge zaken als regelgeving, projectaanpak en vergunningen. Dit bleek vitaal voor het succes. Zo geloofden mensen het en stapten in allerlei gemeenschappelijke energie-coöperaties. Door het zelfbestuur bouw je vertrouwen en word je niet gefopt door marktspelers.” Het grote project (in 2003) was het offshore windpark, destijds heel ongebruikelijk (nu niet meer), waar inwoners aandelen kochten in het plan. Energy voor eigen gebruik, maar ook als investering. 

Dig deeper - Het klinkt allemaal heel harmonieus, maar dat is het zeker niet aldus Harmensen: “Wij zijn zeker niet een blije hippie community. Er is veel discussie. We hebben een hoge kwaliteit van natuur, waar iedereen heel zuinig mee omgaat. Er is genoeg  weerstand bij nieuwe plannen, dan is er maar 1 weg; dig deeper. Je moet nog harder je best doen zodat iedereen zich aan iets kan verbinden.”

Deel wat je weet - Inmiddels is Harmensen directeur van Samsø Energy Academy, en veel gevraagd spreker. De academie leidt internationale bezoekers op die geïnteresseerd zijn in de methoden van Samsø. Mensen van Harvard doen er onderzoek. Regio’s en steden komen langs om te leren. 

Energie = economie -  Op de vraag wat je zelf kunt doen in je eigen omgeving antwoord Harmsen resoluut dat je vooral de common ground moet zoeken. En dat is vaak economie. Energie is economie, iedereen heeft er baat bij. Zoek altijd naar dat deel van het verhaal. En ga vooral niet Samsø kopiëren, kijk naar je eigen context en gebruik je eigen toolbox. 

Fukushima - Tien jaar geleden was er de verwoestende aardbeving in Fukushima, Japan en de gevolgen met de kerncentrale. De gevolgen daarvan zijn bekend. Voor de wederopbouw van Fukushima formuleerde men een plan richting 100% renewable energy. Samsø heeft een actieve rol gespeeld bij dat masterplan. Harmensen is trots dat hun verhaal - dat zijn oorsprong had in Kyoto, Japan - ervoor zorgt dat ze lokaal en globaal zoveel verschil kunnen maken vanuit die kleine gemeenschap van Samsø.

Ik ben dit weekend nog even op wat onderzoek uit geweest over dit verhaal.